Afyonkarahisar’ın Gönüllerde Taht Kuran Türküsünün Ardındaki Gerçekler Gün Yüzüne Çıktı

Yıllardır dillerden düşmeyen ve gönüllerde ayrı bir yere sahip olan Al Fadimem türküsü, sonunda gerçek hikayesiyle buluştu. Afyonkarahisar’ın İscehisar ilçesine bağlı Cevizli ile Bayat ilçesine bağlı Sağırlı köyleri arasındaki hüzünlü bir sevda öyküsünün ezgilere dökülmüş hali olan bu türkü, bir araştırma projesiyle yeniden hayat buldu.

TÜBİTAK Destekli Proje, Türkülerin Sözden Ezgiye Yolculuğunu Aydınlattı

İscehisar Faruk Öksüz Anadolu İmam Hatip Lisesi’nde, tarih öğretmeni Faruk Karakuş danışmanlığında 12. sınıf öğrencisi Ertuğrul Meriç Boydemir tarafından hazırlanan proje, TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması kapsamında hayata geçirildi. “Sözden Ezgiye: Fadime ile Efe Kadir’in Hikâyesinin Türküsüyle Yaşayan Belleği” adlı bu çalışma, Al Fadimem türküsünün ilk sözlerini ve gerçek hikayesini birinci elden kaynaklarla derlemeyi amaçladı. Bu kapsamlı araştırma, halk kültürünün önemli unsurlarından olan türkülerde zamanla yaşanan söz ve anlam değişimlerini de gözler önüne seriyor.

Sevdanın Türküye Dönüşen Acı Öyküsü

Proje kapsamında, türkünün kahramanları Efe Kadir ve Fadime Bostan ile aynı dönemde yaşamış akrabaları ve komşularıyla yapılan görüşmeler, çalışmanın temelini oluşturdu. Elde edilen bilgilere göre, Efe Kadir’in yetim ve maddi imkansızlıklar içinde olması, sevdiği Fadime ile evlenmesine engel teşkil ediyordu. Bu duruma çare olarak Efe Kadir, Fadime’yi kaçırma kararı aldı. Fadime de severek bu kaçışa gönüllü oldu.

Ancak kaçışın ardından yaşananlar, türküye ilham veren acı dolu olayları gün yüzüne çıkardı. Fadime’nin o dönemde resmi kayıtlarda yaşının küçük gösterilmesi, ailesinin şikayeti üzerine Efe Kadir’in tutuklanmasına neden oldu. Fadime ise ailesi tarafından istemediği bir başkasıyla evlendirildi. Bu zorlu ayrılık, Efe Kadir’in hapishanedeyken yaktığı ağıtlarla türkülere dönüştü. İşte Al Fadimem türküsü de bu acı dolu süreçte ortaya çıkan eserlerden biriydi.

40 Yıllık Ses Kaydı, Türküye Işık Tuttu

Araştırmanın en dikkat çekici ve çarpıcı bulgularından biri, Efe Kadir’in kendi sesinden yapılmış 40 yıllık bir ses kaydının ortaya çıkarılması oldu. 1985 yılında Belçika’da yaşayan oğlu Hasan Kilci’nin isteği üzerine kaydedilen bu kaset, Efe Kadir’in türkünün dört kıtasını bizzat seslendirdiğini ortaya koydu. Ali Kalkan, Veli Kilci ve aile bireyleri tarafından özenle saklanan bu kayıt, türkünün günümüze ulaşan ilk sözlerinin belirlenmesinde birincil kaynak niteliği taşıyor.

Yapılan saha çalışmaları ve elde edilen bu değerli kayıtlar sayesinde, günümüzde bilinen sözlerden farklı olarak türkünün daha önce kayıt altına alınmamış kıtaları da gün ışığına çıkarıldı. Bu sayede, Al Fadimem türküsünün nesilden nesile aktarılırken geçirdiği değişim ve dönüşümler, somut verilerle belgelenmiş oldu. Teknolojipusula.com.tr olarak, bu değerli çalışmayı ve ortaya çıkan sonuçları sizlerle paylaşmaktan gurur duyuyoruz. Kültürümüzün bu eşsiz parçasının ardındaki gerçeklerin aydınlanması, gelecek nesillere doğru aktarımın sağlanması açısından büyük önem taşıyor.